παράνομος

-η, -ο / παράνομος, -ον, ΝΜΑ

1. (για ενέργειες, καταστάσεις και πράγματα) αυτός που γίνεται, συμβαίνει ή υπάρχει κατά παράβαση τών νόμων, που δεν είναι σύμφωνος με τους νόμους και τους κανόνες δικαίου και βρίσκεται σε αντίθεση με τα καθιερωμένα ήθη και έθιμα, έκνομος, άνομος, αθέμιτος

2. (για πρόσ.) αυτός που ενεργεί αντίθετα με τους νόμους, παραβιάζοντας το δίκαιο, άδικος

3. φρ. α) «παράνομη κατακράτηση»

(ποιν. δίκ.) η εκ προθέσεως αυθαίρετη αποστέρηση τής ελευθερίας κινήσεως ενός φυσικού προσώπου, έγκλημα κατά τής προσωπικής ελευθερίας, που τιμωρείται με φυλάκιση

β) «παρανόμων γραφή»

(αττ. δίκ.) μήνυση που κατά το αθηναϊκό δίκαιο υποβαλλόταν εναντίον όσων πρότειναν παράνομο, δηλ. αντίθετο με το κατεστημένο πολίτευμα, ψήφισμα ή νόμο

νεοελλ.

άτομο που αναπτύσσει πολιτική ή κοινωνική δραστηριότητα στο περιθώριο τού νόμου, μυστικά, είτε γιατί διώκεται είτε για να αποφύγει τις συνέπειες νόμου, τον οποίο θεωρεί άδικο

αρχ.

1. (για πρόσ.) φαύλος, αχρείος, μιαρός

2. το ουδ. ως ουσ. τὸ παράνομον

η παραβίαση τών νόμων, παρανομία

3. φρ. α) «παράνομα γράφειν, εἰπεῑν»

(νομ.) το να προτείνει κάποιος κάτι αντίθετο με τους ήδη υπάρχοντες νόμους

β) «παρανόμων γράψασθαί τίνα» — καταγγελία εναντίον ατόμου που εισήγαγε παράνομες προτάσεις

γ) «παρανόμων φεύγειν» — το να διώκεται κάποιος επειδή πρότεινε παράνομα πράγματα

δ) «παρανόμων ἁλῶναι» — το να καταδικάζεται κάποιος επειδή πρότεινε παράνομα πράγματα.

επίρρ...

παρανόμως ΝΜΑ και παράνομα Ν

με παράνομο τρόπο, αντίθετα με τις διατάξεις τών νόμων

αρχ.

σε αντίθεση με τους νόμους τής φύσης («τὴν ἐκ μὴ ὄντος παρανόμως ἐπεισάγουσα γένεσιν», Πλούτ.).

[ΕΤΥΜΟΛ. < παρ(α)-* + -νομος (< νόμος < νέμω), πρβλ. κατά-νομος].